Damezirandina Encûmenên Xwecihî:
Encûmenên Navxweyî li Sûriyê nûnerîtiya Dewleta Sivîl ya bêşûn, hem li Deverên ko di bindestê Rêjîmê de an yên ko ji hêla Gel ve tên birêvebirin.
Gava Şoreşa Sûriyê dest pê kir bi sedema fişara Rêjîmê qeyrana mirovantiyê pê re hat, ya ko gelek kesan ziyan jê dîtin li gelek Bajar û Gundan. Xelkê dest bi alîkariya hev kirin, û rajeyên mirovantiyê pêşkêşî kesên hewcedar kirin lê zû bi zû qebareya daxwazkeran bêtir bû, heta ko ew kesana nema dikarîbûn bi tena xwe berdwama alîkariyê bikin, hewcedarî destdana hev bûn.
Encûmenên Navxweyî çendîn raje pêşkêş kirin û ev çend nimûne ne:
– Alîkariyên Mirovantiyê wek xwarin û cih.
– Alîkarî û rajeyên bijîşkiyê.
– Rajeyên Ragihandinê.
– Rajeyên sivîl wek birêvebiriya şûnmayan, paqijkirin, perwerde, dabînkirina Av û Mazotê, Polîs.. h.d
Serkirdayetî ji kesan û komekên ko karîbûn rajeyên xwe ji gelek kesan re pêşkêş bikin. Piraniya alîkariya diravî an saman ji takekesên hundir û derve bûn, lê daxwazî her bi her bêtir bû, heta giha asta danheva bexişandinan ji derveyî Sûriyê ji Takekesan, Rêkxistinan ji Dewletên nêzîk û dûr lê çareya biryara belav kirinê piraniya caran ji ew kesê ko ew alîkarî anî bû.
Encûmenên Navxweyî bi coreyeke giştî bi komekên Hevrikiyê ve yên Leşkerî jî û hem yên Şoreşgerî, û ew roleke giring di şoreşê de dileyizin di rêya pêşkêşkirina Rajeyên Sivîl ji ewan Komekan re, da ew şiyan bikaribe karê wan berdewam bihêle, di piraniya rewşê de Encûmenên Bajaran ji Encûmenên Şoreşger derketine, û di hin caran de Encûmenên Sivîl ji ji Encûmenên Leşkerî çê bûne û berî wê hatine damezirandin.
Armancên Encûmenên Navxweyî:
Di evê demê de Encûmenên Navxweyî dixwazin cihê vala bûyî yê Dewleta bêşûn ew hişt bigirin. Bi kirina rajeyan ji gelek kesan re û bi baştir awayan da ko bibe naveroka Şaredariyên Paşerojê û yên ko bi Desthilata Demkî ve bête peywendkirin, em dikarin armancan bêtir berfirehtir rave bikin:
– Birêvebiriya aliyên jîndariyê û Encûmen nûnerîtiya Takekesên karker di cihê rajeyên Sivîl de bi coreyekî tekûz û li hemû Parêsgehan hemû karan bişopîne û çavdêriyê bike û piştrastkirina cîbicîkirina wan.
– Belavkirina hemû alîkariyan yên ko digihên Parêsgehan çi ji destê Takekes an Komel an Dewlet di rêya Toreyên Taybet di hemû biwarên karên Nivîsgehên Encûmenên Navxweyî, di pîvanên dadî û zelaliyê de.
– Pêşkêşkirina rajeyan li gora hewcedariyên ko têne xwestin li hemû Herêman wek nimûne yên Hawarhatinê, Bijîşkiyê, Ragihandinê, Bergiriya Sivîl, Yasayî, Vegerandina Avakirinê, Geşepêdana Birêvebirî û pîşeyî.
– Çêkirina Navendiya Şaredariyên Paşerojê yên ko bi Desthilata Demkî ve bêne peywend bibin û di pey re yên bêne hilbijartin.
– Avakirin û asêkirina hevgirêdana Niştimanî di Civakê de di rêya karê Sivîl de dûr ji îdyolocî, Partîtî û Siyasetê.
Arîşeyên ko beraberî Encûmenên Navxweyî tên
Gelek arîşe dikevin pêşiya Encûmenên Navxweyî di karê wan de, ji lew re şiyanên wan jî qels kirin. Em dikarin li vir bînin ziman:
Qelsbûna şiyanê ji bo cîbicîkirinê, Encûmen bi piranî ji Encûmenên Şoreşgerî derçûne ew yên ko endamên wê bi mêranî di bin hêza çekan de û bombebarana asmanî rajeyên xwe pêşkêş kirine. Bijartina wan ne ko pispor in ew hatin bijartin lê rewş wisa bû, ji ber evê hindê karînên wan di bi cîbicçkirina karên sivîl û rajeyî de di pir rewşan de qels bû.
Kêmbûna pisporiyê di karûbarê rajeyan de çimkî Encûmenên Nvxweyî di rewş qeyrana heyî de çê bûn û piraniya kesên ko di wan de kar dikin, berê bi tişên wisa nekirine.
– Hejarî di Kelwaşa Rêkxistinî ya xuyanî di berpirsiyarî û deshilatdariyê de.
– Hejarî di alavên standina biryarên xuyanî de çimkî tu alav nebûn ji bo standina biryaran li pey pîvanên bicîkirî. Lê bi ew kesê berpirsiyar ve girêdayî bû, çi biryar bida an çawa û ji kê re raje an alîkariyê bike.
-Hejarî di hûrbîniya pêzanînan da ko jê piştrast be di pêşkêşkirina hewcedariyan de di encam de ko planeke kar xuyanî bidin, pêzanîn girntir arîşe ne di karê Encûmenan de çimkî tu nîrên xweş xuyanî nîn in ko mirov karibe jê misoger bibe. Ji lew re pir caran ew pêzanînên ko dihatin pişt pê ve nedihat girêdan.
Lîsteya hundirîn ya Encûmenên Navxweyî li Parêsgehan
Ji heşt dergeyan pêk tê:
1. Dergê yekem: Pênasîn û giştî
2. Dergê duyem: Mebest û armanc û pêkhatiyên Encûmena Nvxweyî.
3. Dergê sêyem: Endametî.
4. Dergê çarem: Encûmenên Navxweyî li Parêsgehan û erkên wan.
5. Dergê pêncem: Encûmenên Navxweyî yên Bajar û Bajarok û Şaredariyan.
6. Dergê şeşem: Saziya Cîbicîkirinê ya Bajar û Bajarok û Şaredariyan.
7. Dergê heftem: Rêdanên darayî.
8. Dergê heştem: Rêdanên guhêstok yên giştî .
