Hevrêzkarê Girûpa Karûbarê Penaber û Derbideran ya Hevbendiya Niştimanî ya Sûrî Ehmed Bekûra, matmayîbûna xwe diyar kir li hember daxuyaniyên Komîserê Bilind yê Penaberan yê Netewên Yekgirtî Fîlîpo Grandî yê di axaftina xwe ya di rûniştina heftê û pêncan a Desteya Rêveberiyê de, û pirsa jêderên bawerîya wî bi şiyana rêjîma Esed a dabînkirina “ewlehiyê ji kesên vedigerin re” kir. Bekûra tekez kir ku ev bawerîya tam berovajî rastiyên belgekirî yên li ser erdê ne, ji ber ku dezgehên ewlekarî yên rêjîmê berdewam in di binpêkirinên giran de li dijî kesên ku vedigerin, û bal kişand ser raportên ku bi dehan bûyerên girtina keyfî ji Sûrîyên ku ji Libnanê vegeriyane di çend rojên borî de belge kirine.
Bekûra tekezî li ser wê yekê kir ku pêwîste Komîserê Bilind erkên ku pê hatiye erkdarkirin bîne bîra xwe, xwe neçar bibîne ku mafên penaberan biparêze û ewlehiya wan dabîn bike, di heman demê de piştrast bike ku her proseyek vegerê li gorî pîvanên rastyeqîn ên navdewletî be, û tekez bike ku kesên vedigerin nekevin metirsiyê de. Û diyar kir ku beşdarbûna di hêsankirina vegera penaberên sûrî de bê garantîyên rasteqîne an dana wêneyekî şaş ji rewşa ewlehîyê re li Sûriyê, Komîseriya Bilind dixe bin berpirsiya yasayî de, ji ber ku ev yek binpêkirin e ji mafên penaberan re û jiyana wan dixe metirsiyê de.
Bekûra amaje bi daxuyaniya Encûmena Mafên Mirovan (A/HRC/57/L.11) a derbarê rewşa mafên mirovan li Sûriyê kir, ku tê de rewşek bi temamî cuda ji nêrînên Komîserê Bilind û baweriya wî ya korane bi Esed belge kiriye. Herwiha daxwiyaniyê eşkere kir ku rêjîma Esed berdewam e di binpêkirina yasayên mirovî yên navdewletî de, bi rêya êrîşên li ser sivîlan, girtinên kotekî û windakirina bi zorê, di nav de kesên ku ji derve vedigerin. Wî herwiha behsa raporta Rêxistina Sûrî ya Mafên Mirovan kir, ya ku bi zelalî ev binpêkirin bibelge kirine, û tekez kir ku Sûriye ji bo vegera penaberan ne ewle ye.
Bekûra got ku çawa rêjîmeke bûye sedema koçberbûna bi milyonan kes û zordarî û binpêkirin li dijî Sûriyan pêk anîne, îdia bike ku dê ewlehiya kesên vegerin garantî bike? Û tekez kir ku viyana dabînkirina ewlehiyê ji sûriyan re li rex rijêmê tune ye û gotinên wî yên dibêje tenê propogendayên û dûrî rastiyê ne.
Bekûra ji rêzdar Grandî xwest ku daxuyaniyeke fermî pêşkêş bike û tê de bingeha ku baweriya xwe ya bi rêjîma Esed li ser ava kiriye eşkere bike, û tekezî li ser pêwîstiya ku Komîseriya Bilind û civaka navdewletî pabendiyê bi cîbicîkirina biryarên Encumena Ewlekariyê hejmar 2254 (2015) û 2118 (2013) bike, ew biryarên ku çareseriya siyasî wek çarçoveya garantiya vegera sûriyan têde heye.
Bekûra tekez kir ku baweriya ku UNHCR bi rêjîma Esed nîşan dide, gaveke neberpirsane ye, û hêsankariyeke ku nayê qebûlkirin di serederiya bi rêjîmê re ye, ya ku dîrokeke wê ya dirêj di tawanan û binpêkirinên berdewam de heye, û bang li civaka navdewletî û Komîseriya Bilind a Penaberan kir ku bi erkên xwe li gor yasayê û exlaqan rabe ji bo dabînkirina ewlehiya penaberan û parastina wan ji her metirsiyekê, dûrî hewlên xweşikkirina wêneya rejîmê û alîkirina wê ji bo berdewamkirina binpêkirinan di bin navê hevkariya mirovî de.
Jêder: Ofîsa Ragihandinê ya Hevbendiya Niştimanî ya Sûrî
