Tora Sûrî ya Mafên Mirovan da zanîn ku rejîma Esed bi riya bikaranîna çekên kîmyayî dibe gef li ser cîhanê û mirovahiyê, ne tenê li ser Sûriyan, û gazî Amerîka kir ku bi berpirsiyariyên xwe rabe derheqê bikaranîna çekên kîmyayî bi awayekî berdewam ji aliyê rejîmê de.
Raporta duh êvarî derket, got ku lêpirsîna Amerîkî li ser bikaranîna çekên kîmyayî li devera Laziqiyê, û ragihandina wî dikeve di çarçoveya aşkerekirina tawanên şer de, ku hîn ji aliyê rejîmê ve têne pêkanîn, û bal kişand li ser pêwîstiya diyarkirina tewanên rejîmê li nav hemû welatên cîhanê.
Raportê, rêveberiya Amerîka han da li ser bicihkirina sozên “hêla sor” bi riya bombebarankirina hêz û balafirgehên ji bo bikaranîna çekên kîmyayî yên komkujiya girseyî çêdikin têne bikaranîn, û daxwaza darizandina fermandarên ku fermana bikaranînîna wan çekan dane kir.
Torê piştrast kir ku ev heşt sal in, tawan û binpêkirin ji aliyê rejîmê de li dijî sivîlên Sûrî têne pêkanîn, û bersiva ti daxwazên Komîsyona Lêpirsîna Navdewletî ya li ser Sûriya tune ye, ne jî daxwazên ofîsa komîseriya bilind ya Mafên Mirovan, yan jî biryarên Encumena Ewlekariyê.
Li gorî raportê, 33 êrişên kîmyayî ji hêla rêjîmê ve hatine pêkanîn, her ji yekem belgekirina bikaranîna çekên kîmyayî li Sûriyê di 23ê heyva çilê paşî 2012 heta cotmeha 2019 de, û berî biryara Encûmena Ewlekarîyê hejmar 2118, ku 184 êriş li piştî vê biryarê hatin pêkanîn, 115 ji wan jî piştî biryara 2209, û 59 jî piştî biryara 2235 bûn.
Raportê diyar kir ku Komîsyona Lêpirsînê ya serbixwe ya navnetewî, û Mekanîzma lêpirsîna hevbeş û saziyên navnetewî yên mîna Human Rights Watch û Amnesty International, çend caran berpirsiyariya rejîmê diber karanîna çekên kîmyewî de nîşan daye.
Raporta Tora Mafên Mirovan, pêşniyar kir ku rêveberiya Amerîka peyketina efser û rêberên siyasî û leşkerî bike, û çavdêriya dosya çekên kîmyayî li Sûriyê bike, û bal kişand ku Tor wê navnîşên gunehbarên bikaranîna çekên kîmyayî diyar bike.
Raporta mafên mirovan bang li civaka navdewletî kir ji bo parastina hevwelatîyên Sûrî û parastina sivîlên Sûrî ji çekên kîmyayî û bermîlên teqîner bike, weke heman destêwerdana NATO ya ji bo parastina sivîlan ji kuştin û cînosaydê li Yûgoslavya.
Jêder: Ofisa Ragihandina Hevbendiya Niştimanî Sûrî
