Hevrêzkarê Girûpa Karûbarê Penaber û Derbideran di Hevbendiya Niştimanî ya Sûrî de Ehmed Bekûra, berdewamiya hewildanên Karspartiyê Bilind yê Penaberan di Netewên Yekgirtî de “Filippo Grandi” bo baştirkirina şert û mercên mirovî yên Sûriyên ku ji Libnanê vedigerin tevî kêşeyên giran û metirsiyên tevlihev ên girêdayî vê dosyayê, bilind nirxand, û amaje bi wê yekê kir ku pabendbûna UNHCR bi parastina mafên penaberan û dabînkirina ewlehiya wan bingeha xebata mirovî ye, û cihê bilindnirxandin û rêzgirtinê ye.
Bekûra got ku pêwîst e tekezî li ser wê yekê bê kirin ku rêjîma Esed sedema sereke ya qeyranên ku gelê Sûriyê tê re derbas dibe ye, bi taybet ku kirîza penaberan û binpêkirinên giran ên rêjîmê li dijî sivîlan bûne sedem ku bi milyonan kes birevin ji bo peydakirina ewlehiyê. Û ji ber vê yekê jî tevlîkirina rêjîmê yan xwespartina wê Ji bo vegerandina penaberan berovajî rastiyên li ser erdê ye, ji ber ku rêjîm berdewam e di heman şêwazên zordarî yên ku bûne sedema sereke ya koçberkirina wan.
Bekûra bal kişand ser wê yekê ku rêjeyeke berçav ji Sûrîyên ku ji Libnanê vedigerin ne koçberên aborî ne, lê ew penaberin ku neçar mane li ser vegerê ji ber şer û zêdebûna aloziyan li Libnanê. Û diyar kir ku “Ev kesên vedigerin rastî metirsiyên wek girtin, leşkerkirina bi darê zorê yan jî gazîkirina asayîşê tên. Ew di bin fişarê de, ne bi dilxwazî vedigerin. Piştî vegera wan, gelek ji wan şert û mercên jiyanê yên dijwar dijîn, rojên xwe di tirsa tepeserkirinê de derbas dikin, an jî hewl didin ku dîsa ji deverên di bin kontrola rejîmê de birevin û li ewlehiyê bigerin, û rêxistinên mafên mirovan vê dawiyê girtina hejmarek ji kesên vegeriyayî û girtina ciwanan ji bo xizmeta leşkerîya neçar, ji bilî gazîkirina çend caran ji bo serlêdana dezgehên ewlekariyê, ku ev yek jî nîgeraniya li ser ewlehiya wan zêde dike, belge kiriye.”
Bekûra anî ziman ku rêjîmê, tevî ragihandina amadebûna xwe ji bo hevkariyê, gelek ji hejmûn û kontrola xwe li ser dezgehên ewlekarî û leşkerî û herwiha li ser milîs û hêzên hevalbendên xwe ji dest daye. Wî diyar kir ku li gor rewşa tevlîheviya navxweyî ne pêkan e ku rêjîm karibe garantiyên ku dide bi cih bîne, ji ber ku lîderên ewlekarî û leşkerî, çi Sûrî be çi biyanî, serbixwe û li derveyî çarçoveya kontrola wê ya rasterast tevdigerin, ev jî metirsiyê zêde dike ku kesên vedigerin rastî binpêkirin an jî girtinên keyfî werin. Wî bal kişand ser ku lawaziya Beşar Esed di kontrolkirina milîsan de şiyana wê ya cîbicîkirina sozên girêdayî ewlehiya kesên vegeryayî û peydakirina parastinê ji wan re lawaz dike.
Bekûra nûçeyên vê dawiyê di bîr anîn ku hêzên Rêjîma Esed 2 xort li bajarokê Buqirs li gundewarê rojhilatê Dêrezorê bo leşkeriya neçarî girtine, bêyî berçavgirtina rewşa dijwar ya ku her du xort û malbatên wan tê re derbas bûne di encama vegera di bin bomberdûmanê de. Li Siwêydayê jî Rêjîmê 4 xort di du bûyerên cuda di vê heyva cotmeha de girtine, dema ku ji Libnanê ber bi xaka Sûriyê de direviyan.
Bekûra tekezî li ser giringiya ku her hewlên navdewletî ji bo piştgirîkirina Sûriyên ku ji neçarî ji ber şer û neparastina civaka navdewletî ji wan re vedigerin, garantiyên qanûnî û mirovî yên rastîn ji wan re hebin ku wan ji girtinên keyfî, leşkerkirina bi darê zorê biparêzin.
Bekûra di dawiya daxuyaniya xwe de wiha got: “Em bi hemû dijwariyên mezin ên li pêşiya Grandî û tîma wî di cîbicîkirina erkên mirovî de dizanin û em di wê baweriyê de ne ku berdewamiya hevkariyê di navbera Komîseriya Bilind û civaka navdewletî de ji bo bidestxistina encamên mirovî yên berdewam û dadane pêwîst e. Em bawer in ku pabendbûna wan a bi hêz ji bo parastina mafên mirov û penaberan dê di her pêngavê de hebe. Her wiha em tekez dikin ku çareseriya siyasî ya berfireh li gorî biryara Encumena Ewlekariyê jimare 2254 û veguheztina siyasî rêya tekane ye ji bo bidawîkirina hemû qeyranên li welat û misogerkirina vegera Sûriyan bo warên wan bi awayekî rûmetdar û ewle.”
Jêder: Ofîsa Ragihandinê ya Hevbendiya Niştimanî ya Sûrî
