Rêxistineke mafên mirovan raporek pêşkêşî Dadgeha Tawanan a Navdewletî dike derbarê tawanên cengê yên çekdarên Afganî li Sûriyê pêk anîne

Rêxistina “Mîzan a Lêkolînên Yasayî û Mafên Mirovan” raporek fermî pêşkêşî Ofîsa Dozgeriyê Giştî li Dadgeha Tawanan a Navdewletî kir, tê de çekdarên efxanî, yên ji aliyê milîsên Pasdarên Îranê û yên Hizbullah a terorîst ve tên piştgirîkirin, bi pêkanîna tawanên cengê yên berfireh li Sûriyê tometbar kirin.
Rêxistinê ev binpêkirin weke “tawanên navdewletî yên mezin” bi nav kirin, û got ku ew kiryarên sîstematîk ên berfireh di asta tawanên li dijî mirovahiyê, tawanên şer û qirkirin de ne.
Rapora rêxistina mafên mirovan pala xwe daye benda (2) ji madeya (15) û ya (C) ji madeya (13) ya “Yasaya Romayê ya Bingehîn” û piştrast kiriye ku pîvanên pêwîst ji bo vekirina lêpirsînê têde hene.
Rêxistinê bal kişand ku pesendkirina Afganîstanê ji sîstemê re ji sala 2003an de, maf dide dadweriya Dadgeha Tawanan a Navdewletî ku lêprsînan dijî reftarên welatiyên wê vekin.
Daxwiyaniyê tekezî li ser damezrandina milîsên “Lîwayê Fatimiyûn” kir, ya piştgirîya hêzên rêjîma Esed kirine û bi awayekî hovane sivîl û dijberên rijêmê armanc kirine û tawanên sîstematîk li dijî xelkê sivîl pêk anîne.
Rêxistinê diyar kir ku wê li dîdevaniya hin kesên ji gundewarên Dêra Zorê, Heleb, Şam û Derayê guhdarî kiriye, û behsa beşdarbûna şervanên Afganî li Sûriyê di kiryarên girtina kotekî, windakirina bi zorê, îşkence, kuştin û talankirina mal û milkan û desteserkirina mal û warên xelkê kirine.
Û bal kişand ser beşdarbûna şervanên Afganî di operasyonên dorpêçkirina bajarokan û wêrankirina navendên jiyanê û kiryarên derbiderkirin û koçberkirina bi darê zorê ya malbatan, ku jin û zarok di nav wan de hene, û di kiryarên leşkerî yên dijminane de, ku tê de çekên qedexekirî li ser asta navdewletî bikar anîne û prensîbên mafên mirovan yên navneteweyî binpê kirine.
Rapora “Mizan” a li dijî şervanên Afgan, piştrast kir ku kiryarên ku di navbera salên 2012 û 2024an de hatine kirin, “mercên sûcên navneteweyî yên madî û manewî têde peyda dibin.”
Daxuyaniyê destnîşan kir ku “ew tawan wekî beşekî ji siyasetek sîstematîk a ku sivîlan dike armanc in, lewra Dadgeha Tawanan a Navdewletî li gorî bendê (7) ya derbarê tawanên li dijî mirovahiyê, û xala (8)a derbarê tawanên cengê kare wan dadgeh bike.
Rêxistina mafên mirovan daxwaz ji Dozgerê Giştî yê Dadgeha Edaletê ya Navnetewî kir ku vekolînek pêşîn li ser bûyerên ku derketine holê veke û zanyariyên zêdetir derbarê tawanên di raporê de hene ji van aliyan bixwaze: Mîkanîzma Navdewletî ya Bêalî li Sûriyê, Komîseriya Bilind a Mafên Mirovan û Komîsyona Lêpirsînê ya Navdewletî li Sûriyê, her weha ji dewletan û ajansên Neteweyên Yekbûyî û rêxistinên taybetmend ên mafên mirovan ên navdewletî û Sûrî.
Rêxistinê daxwaza guhdarîkirina li dîdevan û qurbaniyan kir, û dabînkirina rêşûnên pêwîst ji bo parastin taybetî û mafên wan, herweha komkirin û vekolandina delîlan ji bo naskirina kesên herî berpirsiyar di ber tawanan de, misogerkirina dadpirsîn û cezakirinê.
Rêxistina “Mîzan” bangek da taybetmend û pisporên di deste û rêxistinên Sûrî û navdewletî yên pêwendîdar de da ku tîmeke hevbeş berhev bikin ji bo şopandina mijarên ku ji Dozgeriya Giştî de hatine pêşkêşkirin û piştgiriya raportê bi belgeyên zêdetir û kampanyek alîkirina giştî bikin.
Jêder: Ofîsa Ragihandinê ya Hevbendiya Niştimanî ya Sûrî