Hevdem ligel kiryarên koçberkirina neçarî yên li herdu gundewarê Himusê yê başûr û gundewarê Hemayê, dirustkirina pirogramekî nû yê ji bo komkirina belgeyan li ser tawanên Rijêma Esed yên di derheqê sivîlên Sûriyê de ji aliyê navendeke Ewropî ve hate ragihandin.
Pirogramê “Arşîva Sûrî” li Berlînê paytexta Elmaniyayê, ji aliyê Navenda Ewropî ya mafên destûrî û mirovî hat dirustkirin bi armanca dîkomentkirina binpêkirin û tawanên şer yên li ser destê rijêma Esed li dijî sivîlan hatine pêkanîn û hêjî berdewam in.
Û pirogram kar li ser komkirin û lêkolîn û arşîvkirin û parastina sercem belgeyan yên bi gunehbarkirina Rijêmê nemaze belgeyên girêdayî bi êrîşên kêmyayî yên hatine pêkanîn dike.
Hêjayî gotinê ye ku li sala 2014’an, dest bi damezrandina erşêfê bi alîkariya çar zanîngehên cîhanê û çend sazî û navendên vekolînê hatibû kirin, di nav wan navendan de, Rêxistina lêborîna navdewletî (Amnesty) û Navenda Ewropî ya mafên destûrî û mirovî û Rêxistina “Belingat” ya ji bo dadpirsîna dîtbar, ku yekemîn pirojeye ji corê xwe yê ji bo belgekirina digital.
Hadî Elxetîb yek ji serpereştê arşîva nû ye, got ku tîma “Arşîva Sûrî” li sê salên borî xêrîk bû li ser karê sihkirin û şirovekirina hûr li ser 1.2 miliyon perçevîdiyoyên binpêkirin û tawanên şer ku ji wan 90% yên rijêma Esed in, û bal kişand ku tîma vekolînê karî rastiya 861 parçevîdiyoyan piştras bike ku ji wan 212 yên êrîşên kîmyayî ne, û yên din bi bombeyên denemêtan e.
Û bal kişand ku hejmara parçetevîdiyoyên belgekirî yên Arşîvê zêdetirin ji yên hatine tomarkirin ji aliyê rêxistin û dezgehên navdewletî.
Ku di parçevîdiyoyan de 61 êrîşên kîmyayî yên ji aliyê Rijêmê ve her ji sala 2012’an têne xuyakirin, ku 14 êrîş li gundewarê Şamê, û 14 li Idlibê û 33 li Helebê û 29 li Hema û 6 li Himusê û 3 li Der’a û 1 li Dêrazorê hatine pêkanîn.
Elxetîb got ku parçevîdiyonên belgekirî dupat dikin ku êrîşên kîmyayî bi awayekî rlbazkirî û istratîjîk yên kiryarên şer ji aliyê rijêma Esed li dijî 85 navçeyên ciyawaz yên Sûriyê hatine pêkanîn, û diyar kir ku rastiya van parçevîdoyoyan ji jêder û cihan bi alavên teknîk û ciyologî yên pêşketî û şirovekirina êrîşan hatine piştrastkirin.
Jêder: Ofîsa Ragihandna Hevbendiya Niştimanî
