Çend Dewletên Rojava daxwaza sizakirina Esed kirin çimkî di raportên Netewên Yekbûyî de tekez bûye ku wî çekên kîmawî li dijî sivîlan li Sûriyê bikar anîne.
Nûnera Emerîkî ya li Netewên Yekbûyî Samasa Bawer diyar kir ko gerek Civaka Navdewletî tev bigere ji bo sizakirina kesên dijî pînvanên navdewletî kar dikin. Bang li hemû dewletan kir ko piştgiriya pêrabûnên bilez ji hêla Encûmena Ewlahiyê ve bikin.
Bal kêşand ser tekezkirina bikaranîna çekên kîmawî ji hêla rêjîma Esed ve, û ew binpêkirin e ji biryara Encûmena Ewlekariyê ya hejmar 2118 re û pirinsîbên neguhêr ên navdewletî yên li dijî bikaranîna çekên kîmawî.
Destnîşan kir ko nesizakirina Pêrabûyên tawankariyan dê nîşaneke rizgarbûna ji sizayê be, û bi şêweyekî metirsî dê sistema têkbirina belavbûna çekên Atomî lawaz bike. “
bêtir got: “ev bikaranîna pir û berdewam ji çekên kîmawî re li Sûriyê, mezintirîn beraberiya rewaya peymana Qedexekirina Çekên Kîmawî ye, ji gava ketiye warê cîbicîkirinê de, û riswakirinek e ji kar û bizavên sed salî re, ji berhevkirin û cîbecîkirina pîverekî dijî bikaranîna çekên kîmawî “.
Bawer bal kêşand ser ko raporta komîta vekolînê ya di navbera Netewên Yekbûyî û Rêkxistina Qedexekirina çekên kîmawî “tekez dike ko nimûnek ji bikaranîna çekên kîmawî ji hêla rêjîmê ve gelek rewşên tekez ji bikaranîna çekên kîmawî li hemû hêlên Sûriyê belî dike. Ji wan jî ya berî çend hefteyan pêk hat.”
Wezîrê derve yê Elmanî Firank Ştayinmar bi tundtirîn hevok ew tawankarî pirotesto kir û salixê wê weha da “bikaranîna bê mehder û wijdan” û got: “bikaranîna çekên kîmawî û bi taybetî li dijî kesên sivîl her wiha zêdegaviyên bi mebest ji peymana çekên kîmawî re nabe ko bê sizakirin bimîne.”
Daxwaz ji Encûmena Ewlekariyê ya bi ser Netewên Yekbûyî ve kir, ko bigihêjin encamên dirist û pêrabûnên pêdivî bikin. Û hevî kir ko Encûmena Ewlekariyê rêzên xwe bi yek bikin tako dûmahiyekê ji evan zêdegaviyan re deyne, li gora rastiyên îro roj hene, ko gengeşe di wan de nabe.
Wezîrê derve yê Birîtanî Borîs Conson got: “Çekên kîmawî derd û nexweşiyên bêhempa li pey xwe dihêlin û bikaranîna wan ji aliyê rêjîma Esed ve bi şêweyekî bêserûber û berdewam li dijî miletê Sûrî û ji nav wan zarok, karekî kirêt e, gerek raweste û berpirsiyar bêne sizakirin”.
Hevbendiya Niştimanî ya Hêzên Şoreşê û Rikberiya Sûriyê doh di daxuyaniyekê de daxwaz kir ko rêjîma Esed berpirsê bikaranîna çekên kîmawî bête sizakirin. Hem tekez kir ko giring e dosya kuştarên rêjîmê di derheqê sivîlên Sûriyê de kirin û têde çekê kîmawî yên qedexeya navdewletî ne bikar anîne vebe. Hem got gerek dosya bi tekûzî ji Dadgeha Tawankariya Navdewletî re bête hildan, tako aliyên biryara ewan êrîşan dane bên naskirin, û nehêlin ew tawankarî dubare bibin.
Doh çarşembê Emîndarê giştî yê Netewên Yekbûyî Ban Kî Mon rapoerta sêyem ji Encûmena Ewlekariyê re hilda, ya derbarê encamên vekolînan di 9 bûyeran ko tê gumankirin çekên kîmawî li Sûriyê di salên 2014-2015an di wan de hatiye bikaranîn.
Hin Diblomasiyên Rojavayî yên li Netewên Yekbûyî gotin raport vekolîna 9 bûyeran e, 7 jê li herêmên hundirê Sûriyê di salên 2014-2015an çê bûne, lê belê tîma vekolînê di 3 bûyeran de hêj nehihaye encamine xuyanî.
Jêder: Hevbendî + Acans
