Dewleta Qatarê di civîna komeleya Giştî ya Netewên Yekbûyî de, duhî piştrast kir ku aştî li Sûriyê nayê pêkanîn, bêyî bicîkirina dadmendiyê bi rêya lêpirsîn û dadgehkirinê, û piştgiriya xwe ji bo mekanîzmaya lêpirsîna bêalî û serbixwe xuya kir, li hemberî lêpirsîn û dadgehkirina kesên tometbar bi tawanên şer û dijemirov li Sûriyê.
Helwesta Qatarê bi riya daxuyaniyekî ji aliyê balyoza Qatarê ya hertimî li NY, Aliya Ehmed bin Sêf al-Sanî hat xwendin, derbarê “raporta Mekanîzmaya Navnetewî ya bêalî û serbixwe ji bo lêpirsîn û darizandina kesên berpirsiyar di ber tawanên herî giran de li Sûriyê her ji adara 2011’an ve”.
Balyoza Qatarê got ku “guhdana Qatar bi Mekanîzma navnetewî ya bêalî û serbixwe tê ji berpirsyareke mirovî û yasayî ji bo pêkanîna dadperweriyê ji bo qurbaniyan, herweha ji pabenbûna me bi pêkanîna derfetên aştiyê li Sûriyê, ya nayê pêkanîn ne bi rêya bicîkirina dadperweriyê û lêpirsîn û darizandinê be”.
Balyoza Qatar Aliya Ehmed bin Sêf al-Sanî, pêdagirî li ser girîngiya hewildanên navnetewî kir ji bo çalakkirina mekanîzma navnetewî nemaze digel diyardeyên zelal ên bêcezatiyê û hewldanên ji bo veşartina rastiyên li ser bikaranîna çekên kîmyayî li Sûriyê û hin tawanên din.
Al-Sanî bal kişand li ser pêwîstiya misogerkirina alîkariya darayî ji budçeya asayî ya Netewên Yekbûyî ji bo Mekanîzma Navnetewî her ji sala 2020’an ve, ji bo gerantiya birêvebirina karê Mekanîzmaya bêalî û serbixwe, û diyar kir ku ev yek bibe fakter ji bo domdariya alîkariya darayî ji bo pêşbînîkirineke baştir û herweha ji bo xurtkirina mekanîzma navnetewî weke saziyek ji saziyên Netewên Yekbûyî û xurtkirina rasteqînî û misogerkirina serbixwebûna wê.
Al-Sanî amaje kir bi piştgiriya ji hêla dewleta Qatar ji bo Mekanîzmayê, di çarçoveya hewldanên dewleta Qatarê de ya ji bo piştgiriya berdewam û pêwîst bo Mekanîzma navnetewî ya bêalî û serbixwe, bi pêşkêşkirina milyon dolarên Amerîkî li sala 2019’an.
Al-Sanî, bal kişand li ser giringiya hemahengiya kartêker di warê pevguhertina zanyariyan, ezmûn, agahî û belgeyan di navbera Mekanîzmê û rêxistinên navnetewî û saziyên NY de, wekî rêxistina qedexekirina Çekên Kîmyayî û Komîsyona lêkolînên serbixwe ya taybet bi Sûriyê, û rêxistinên civaka sivîl.
Balyoza hertimî ya Qatar destxweşî li serokatiya mekanîzmekê kir li ser pêrewkirina bilindtirîn pîverên pîşeyî û sûdwergirtina ji teknolojiya modern ya ji bo zêdekirina bandor û çalakbûna mekanîzmê, û rêveberiya mekanîzmê han da li ser berdewamiya cêbicêkirina rêbazeke berfireh ji bo bicihanîna edaletê, ku bibe nimûne û model weke saziyeke bi bandor li bin hukmê lêpirsînê, û hêvî xwest ku mekanîzma bi zûtirîn dem bi hemû şiyanên xwe dest bi karê xwe bike.
Ku Seroka berê ya Mekanîzma Navnetewî û bêalî û serbixwe ji bo lêpirsîn û darizandina kesên berpirsiyar yên tawanên herî giran li Sûriyê, Catherine Marchi Oohal, li nîva meha borî gotibû ku ev mekanîzma hatiye avakirin ji ber ku qurbaniyên gelek kirîzên cîhanê nikarîbûn dadweriya pêwîst bidest bînin.
Oohal, gotibû ku mekanîzma û pêşniyarên hatibûn ji aliyê hindek welatan, di nav de Qatar, hatibûn ji bo cezadan û darizandina kesên berpirsiyar bi rêbazên nû yên darizandinê, weke gaveke girîng ji bo damezrandina bingeh û bidestveanîna edaletê û dabînkirina komkirina belgeyan û serederîkirin li gor standardên sizayên navnetewî.
Hêjayê gotinê ye ku Encûmena Mafên Mirovan ya Netewên Yekbûyî li 22’ê tebaxa 2022’an ve, Komîsyona Lêpirsînê ya Sûrî damezirandibû û destûr dabû ji bo bi karê lêkolînê di hemû tawanên li Sûriyê dibin rabe, her ji destpêka şoreşa sûriyê, û hewldanên NY li sala 2016 serketin ji bo avakirina mekanîzmaya bêalî û serbixwe ji bo rûbirûbûna binpêkirinên mafên mirovan û tawanên şer li Sûryê.
Jêder: Ofîsa Ragihandina Hevbendiya Niştimanî ya Sûrî
